سـیر تـاریـخــی وزارت فـرهـنـگ و ارشـاد اسـلامـی الف- وزارت فرهنگ و هنر: در سال 1272 هجری قمری (1230 ه.ش) وزارت علوم تاسیس گردید. وزارت علوم ابتدا به وزارت علوم و معارف تغییر نام یافته سپس در سال 1328 هجری قمری (1266 ه . ش) به وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه تغییر نام یافت این وزارتخانه وظایف آموزش و پرورش، فرهنگ و هنر، علوم و آموزش عالی و سازمان اوقاف را برعهده داشت. در سال 1300 ه .ش شورای عالی معارف به منظور توسعه دوائر علوم و اشاعه معارف و فنون و رفع نقایص تحصیلات علمی و فنی تشکیل گردید. در سال 1317 ه .ش به موجب مصوبه فرهنگستان ایران کلمه فرهنگ جایگزین کلمه معارف شد و وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه به وزارت فرهنگ تغییر نام داد. در 24 آبان سال 1328 ه . ش اداره هنرهای زیبا بنا به مصوبه شورایعالی نگارش و هنرهای زیبا تشکیل گردید. در تاریخ 2/11/1329 هجری شمسی اداره هنرهای زیبا به اداره کل هنرهای زیبای کشور تغییر مییابد. در وزارت فرهنگ تشکیل شد. سپس بموجب مصوبه شورایعالی فرهنگ شورای عالی هنرهای زیبا تشکیل گردید. در سال 1340 ه . ش هنرهای زیبای کشور برای پیشرفت هنر و ترویج آثار هنری و تشویق هنرمندان و احیاء هنرهای ملی تحت نظر نخست وزیر قرار گرفت. در تاریخ آذرماه 1343 ه . ش وزارت فرهنگ و هنر تشکیل شد و به استناد آن قانون هنرهای زیبای کشور، اداره کل باستانشناسی، کتابخانه ملی، دایره رایزنیهای فرهنگی و اداره تالیف و ترجمه از وزارت فرهنگ منتزع و به وزارت فرهنگ و هنر منتقل شد. در سال 1344 ه . ش تاسیس کتابخانه عمومی در تمام شهرها بر اساس قانون به عهده وزارت فرهنگ و هنر گذاشته شد. در تیرماه سال 1346 ه . ش شورایعالی فرهنگ و هنر تاسیس شد. در تاریخ 17/12/1357 بموجب مصوبه شورای انقلاب اسلامی وزارت فرهنگ و آموزش عالی از ادغام دو وزارتخانه «فرهنگ و هنر» و «علوم و آموزش عالی» تشکیل شد. در سال 1359 واحدهای زیر از وزارت فرهنگ و آموزش عالی منتزع و در وزارت ارشاد اسلامی ادغام گردید. موزه هنرهای معاصر موزه آزادی مجموعه باغ فردوس اداره کل فعالیتهای هنری فرهنگسرای نوبها(به استثناء موزه سفالینه و آبگینه) اداره تالیف و ترجمه اداره کل تولید فیلم و عکس و اسلاید اداره کل همکاریهای سمعی و بصری اداره کل نظارت و نمایش فیلم اداره کل تحقیقات و روابط سینمایی دفتر ایرانی جوانان دوستدار موسیقی(ژونس موزیکال) ارکستر سمفونیک تهران تئاتر شهر وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالی تالار رودکی وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالی تالار سنگلج وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالی ب- وزارت اطلاعات و جهانگردی: در 11/4/1322 هجری شمسی اداره کل انتشارات و تبلیغات برای انجام امور تبلیغات در داخل و خارج از کشور تشکیل گردید که وظایف آن توسط رادیو، نشریات، تئاتر و فیلم و موسیقی انجام میشد. در مورخ 27/12/1342 وزارت اطلاعات به منظور شناساندن تمدن و فرهنگ کشور و هدایت افکار عمومی و تمرکز کلیه امور و وسایل تبلیغاتی و انتشاراتی و بر اساس مصوبه مجلس شورای ملی اداره کل مذکور (اداره کل انتشارات و تبلیغات) به وزارت اطلاعات تغییر نام مییابد. کلیه وظایف و اختیارات اداره کل انتشارات و رادیو به این وزارت منتقل گردید. در سال 1344 ه .ش سازمان جلب سیاحان تحت نظر مستقیم نخست وزیر تشکیل میشود. در تیرماه 1346 ه.ش سازمان تلویزیون ملی ایران وابسته به وزارت اطلاعات تشکیل شد. در سال 23/3/1350 سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران وابسته به وزارت اطلاعات تشکیل گردید و سازمان تلویزیون ملی ایران منحل میشود. در سال 1353 سازمان جلب سیاحان به وزارت اطلاعات وابسته شد و وزارت اطلاعات و جهانگردی تشکیل میشود. سازمانهای وابسته به وزارت اطلاعات و جهانگردی عبارت بودند از: الف) سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران ب) شرکت سهامی چاپخانه وزارت اطلاعات و جهانگردی ج) سازمان خبرگزاری پارس د) مدرسه عالی خدمات جهانگردی و اطلاعات ه) شرکت سهامی گشتها و) شرکت سهامی تاسیسات جهانگردی ز) شرکت سهامی مرکز خانههای ایران ح)سازمان مراکز جهانگردی برای ورزشهای زمستانی در سال 1358 بموجب اصل 175 قانون اساسی سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران زیر نظر مشترک قوای سه گانه قرار گرفت. در تاریخ 21/1/1358 بموجب مصوبه شورای انقلاب اسلامی شرکت سهامی گشتها، شرکت سهامی تاسیسات جهانگردی، شرکت سهامی مرکز خانههای ایران و سازمان مراکز جهانگردی برای ورزشهای زمستانی در یکدیگر ادغام و سازمان مراکز ایرانگردی و جهانگردی وابسته به وزارت اطلاعات و تبلیغات (جهانگردی) تشکیل شد. در 7/3/1358 وزارت اطلاعات و جهانگردی به وزارت ارشاد ملی تغییر نام یافت. در 6/8/1358 مدرسه عالی خدمات جهانگردی به وزارت فرهنگ و آموزش عالی منتقل گردید. در 15/10/1358 امور حج و زیارت از سازمان اوقاف وابسته به نخست وزیری منتزع و وابسته به وزارت ارشاد اسلامی تحت نام سازمان حج و زیارت گردید. در سال 1359 وزارت ارشاد ملی به وزارت ارشاد اسلامی تغییر نام یافت (تصویب آقای دوزدوزانی بعنوان وزیر ارشاد اسلامی) در سال 1363 سازمان اوقاف از نخست وزیری منتزع و با سازمان حج و زیارت ادغام و سازمان حج و اوقاف و امور خیریه وابسته به وزارت ارشاد اسلامی تشکیل گردید. در سال 1364 اداره حفظ میراث فرهنگی شهرستانها، اداره کل موزهها، اداره کل کاخها، اداره کل بناهای تاریخی از وزارت ارشاد اسلامی منتزع و به سازمان میراث فرهنگی وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالی منتقل شد. در 12/12/1365 با تصویب قانون و وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تشکیل شد. سازمانهای وابسته به این وزارتخانه عبارتند از: سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی سازمان حج و اوقاف و امور خیریه سازمان مراکز ایرانگردی و جهانگردی سازمان چاپخانه و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مرکز مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی در مورخ 15/8/1370 بموجب مصوبه شورایعالی اداری سازمان حج و اوقاف و امور خیریه به دو سازمان «حج و زیارت» و «اوقاف و امور خیریه» تفکیک گردید. در مورخ 30/4/1374 به موجب مصوبه شورایعالی اداری معاونت امور بین الملل وزارت ارشاد اسلامی منحل و وظایف آن به سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی واگذار گردید. در مورخ 29/3/1378 به موجب مصوبه شورایعالی اداری وظایف معاونت سیاحتی و زیارتی به سازمان ایرانگردی و جهانگردی الحاق گردید. در مورخ سال 29/8/1378 به موجب مصوبه شورایعالی اداری سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی در کتابخانه ملی ایران ادغام گردید. در مورخ 17/3/1379 براساس بازنگری در ساختار حوزه مرکزی و به موجب موافقت سازمان امور اداری و استخدامی کشور معاونت طرح و برنامهریزی و تحول اداری در وزارت ایجاد گردید. در سال 1383 نمودار نهایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در غالب شش معاونت شامل چهار معاونت تخصصی و دو معاونت پشتیبانی به تایید سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور رسید و برای اجرا ابلاغ گردید. تشکیلات تفصیلی مربوطه کماکان در دست تهیه می باشد.